Hvernig á að strippa fluguna?

Svona á að gera það!

Eftir því sem ég best veit var þessi aðferð kynnt fyrir okkur Íslendingum í kringum 1990 og held ég að ég fari rétt með að það hafi verið þýski listmálarinn Bengt Kopeling sem kynnti þessa aðferð fyrir íslenskum leiðsögumönnum fyrst.  Síðan þá hefur margt breyst og má segja að hægt sé að strippa allt vatn og allar flugur hvort sem þær eru uppi í yfirborðinu eða niðri við botn.  Það er algjör miskilningur að aðferðin eigi bara við með smáflugur, svo er ekki.  Það er með þetta eins og  svo margt annað að það er reynslan og enn meiri reynsla sem gerir okkur að öflugum veiðimönnum, hafa þor til að breyta til gera eitthvað nýtt.  Aðferðin í dag eins og ég þekki hana þá hefur hún breyst mikið þ.e. að fyrst var þessi aðferð eingöngu notuð í vatni sem rann ekki. 

Þessi aðferð - að strippa - hefur ekkert að gera með að fækka fötum og til eru margar skemmtilegar sögur að misskilningi af orðinu stripp.

Það hefur verið reynt að íslenska orðið stripp en einhverja hluta vegna hefur það ekki tekist almennilega.  Nokkrar tillögur hafa komið eins og rykkja, fleyta og margt fleira en einhverja hluta vegna hefur það ekki gengið upp eins og t.d. með gáruna, sem við notum í staðinn fyrir skrípið að ,,hitsa?.

Hvernig á að gera þetta?

Tæknin byggist fyrst og fremst á nokkrum grundvallareglum sem einfalt er að tileinka sér.  Þegar búið er að ná tökum á þessum þáttum sem skipta höfuðmáli, þá er hægt að búa til og þróa sína eigin tækni sem miðast fyrst og fremst við þá reynslu sem fengin hefur verið.

Regla 1:
Öfugt við gáru-aðferðina á í strippinu að halda stangartoppnum eins neðarlega og hægt er þ.e. alveg við yfirborð vatnsflatarins og fylgja línunni alveg eftir alla leið, það er vísa stangaroddi á eftir línunni eftir því sem straumurinn ber hana með sér.

Regla 2
Kasta yfir vatnsflötinn með í  kringum 45-65 gráðu horni,  vippa línuni vel og byrja að draga línuna inn með svona 10 til 15 cm löngum handtökum og eins hratt og hægt er.  (Sögnin að vippa er ágæt þýðing á enska orðinu ,,mend?; maður lagar línuna til í straumi með því að vippa henni.  Oftast þarf að vippa upp, gegn straumi, því þegar línan lendir er hætta á að straumurinn hrífi hana of hratt með sér og bugur myndist á línuna.  Snögg vippa, með því að reisa stöngina og lyfta bugnum upp gegn straumi á ný, á að búa til beina línu milli stangarodds og flugunnar í vatninu.

Einhverju sinni var ég að útskýra fyrir fólki við matarborðið í Norðurá hvernig og á hvaða hraða ætti að strippa til að draga línuna inn til að fá sem mest líf í fluguna.  Þá gellur í einum ?Æ-I þið vitið eins og við strákarnir gerum þegar við erum í sturtu?. 

Regla 3
Ef fiskur kemur upp í fluguna þá gerir hann það af svo miklum krafti að þið verðið vel vör við það. Hann skvettir sér á hana og neglir sig sjálfur og það þarf í raun ekkert að gera til að festa hann á öngulinn.  Þegar það gerist þá er mjög mikilvægt að bregða við rólega, ekki rykkja í stöngina

Þær skottflugur sem ég nota hvað mest eru  Haugur, Magga, Brá, Blue Boy, Munros´s  Killer, Black & Blue (sýnd hér)  og Green Brahan

Hvaða flugur er best að nota?

Á seinni árum hafa svokallaðar skottflugur 
(longtail) rutt sér til rúms og eru þetta einhverjar 
bestu stripp flugurnar sem til eru.  (Sjá mynd).

Hefbundnar votflugur eins og Collie Dog, Blue Charm, Black Sheep, Silver Sheep, Hairy Mary, Black&Blue og  Frances.  Örflugur eins og Haugur, Munro´s Killer, Frances, Green Brahan, Magdalena og Blue Charm koma einnig til greina, og þá eru það míkrótúpur í annarri útfærslu en nöfnin kunnugleg: Black & Blue, Black & Yellow, Blue Charm og Hairy Mary:

Í raun má beita þessari aðferð á allar flugur, nefna má keilur: Hairy Mary, Blue Charm , Black & Blue og Haug.

Stórar flottúpur eins og Sun Ray Shadow eru verulega skæðar ef dregnar hratt um yfirborðið.

Hvað varðar fluguvalið, þá er þetta ekki tæmandi listi yfir þær flugur sem hægt er að strippa, það er hægt að strippa allar flugur og með öllum línum, hvort sem þær eru kenndar við flot eða sökk.  Það er eitthvað við þessa aðferð sem gerir hana svona sterka.  Hitt verður þó að viðurkennast að þessi aðferð er líklegust til að skila árangri hjá byrjendum.  Ástæðan er sú að þegar fólk er að byrja þá eru köstin að stríða því og oft tekst ekki að rétta úr taumnum.  Þegar byrjað er að strippa réttist  úr honum og flugan fer strax að veiða.  Dauð fluga veiðir ekki, það er nokkuð sem mér hefur orðið ljóst í gegnum tíðina.  Að setja í hana smá líf t.d. með að strippa hana hratt eða rólega er það sem skiptir höfuðmáli og er oft það sem skilur á milli árangurs og árangursleysis.

Hvers vegna tekur fiskurinn?

Ef  ég vissi það þá væri ég ríkur maður.  100% öruggt er að hann er ekki að afla sér fæðu.  Leikur eða grimmd eru líklegustu ástæðurnar fyrir því að hann tekur.  Hafa verður í huga að þegar niðurgönguseiðin ganga til sjávar þá eru þau u.þ.b. 120 gr. Þau koma ári síðar upp í árnar aftur sem 2-4 kíló fiskar og kannski aftur enn ári síðar sem 5-8 kílóa fiskar sem lýsir best grimmd þessara dýra.  

Það eru til menn sem ekki strippa í hröðu vatni og rétt draga hana inn í dauðu vatni. Sumir vilja meina að það sé framsetning flugunar sem skiptir mestu máli og það er rétt.  Sá veiðimaður sem nær að lesa vatnið best og öðlast mestan skilning á aðstæðum er sá veiðimaður sem skilar hvað mestum árangri þegar á heildina er litið.  

Eitt er það sem ég hef tekið eftir, þegar fiskur er að taka þá tekur hann ekki alltaf þegar flugan er beint yfir honum eða fyrir framan hann, heldur er flugan fyrir aftan fiskinn.  Ég hélt að þetta væri bara einstök tilviljun þegar ég tók eftir þessu fyrst en svo hefur þetta gerst nokkrum sinnum aftur og hefur bara gerst þegar flugan er strippuð.  Hvað sem veldur þessu þá hlýtur það að hafa eitthvað að gera með sjónsvið fiskanna.

Ótrúleg ævintýri

Einhverju sinni var leiðsögumaður við leiðsögn í Miðfjarðaránni og stóð hann og veiðimaðurinn við fallegan hyl og voru að strippa.  Annað slagið þá sáu þeir ólgur á eftir flugunni en aldrei tók fiskurinn.  Þá ákvað leiðsögumaðurinn að fara yfir ána og sjá hvað væri um að vera.  Þannig hagaði til að það var klettur á hinum bakkanum.  Hann skyggndi hylinn og sá einn fisk.  Hann var nokkuð undrandi á þessu því miðað við lætin sem voru í hylnum áttu að minnsta kostið að vera nokkrir fiskar í honum.  Hann kallaði yfir til veiðimannsins og bað hann um að kasta fyrir fiskana og strippa eins og hann hafði gert áður.  Þegar flugan kom í vatnið og að fiskinum, byrjaði fiskurinn að elta fluguna og tók hana í munnvikið og elti hana á sama hraða og veiðimaðurinn strippaði og sleppti síðan flugunni og fór á sinn fyrri stað.  Leiðsögumaðurinn bað veiðimanninn að kasta aftur á sama stað og strippa með sama hraða og hann gerði áður, sem hann gerir og sama sagan endurtekur sig.  Þeir gera þetta nokkrum sinnum og alltaf það sama gerist.  Þá kallaði leiðsögumaðurinn yfir  til veiðimannsins og bað hann um að rykkja stönginni til hliðar þegar hann kallar og það væri mikilvægt að hann stoppi ekki að strippa þegar hann rykki henni til hliðar.  Það er kastað og strippað og leiðsögumaðurinn kallar, veiðimaðurinn rykkir stöngina til hliðar og NEGLIR fiskinn.

Skoðaðu strauminn
 
Þegar strippað er þá er mjög mikilvægt að vita hvernig straumurinn hagar sér og hvaða áhrif hann hefur á línuna.  Þegar búið er að kasta þarf að vippa línunni einu sinni eða oftar.  Það sem veldur veiðimönnum oft vandræðum er hvað lína nær stangartoppinum fer hraðar en línan sem er fjær, myndar S-laga línu.  Þegar þetta S-laga form myndast þá þarf að laga það og það er einungis gert með því að vippa línunni þannig að hægt sé að mynda beina línu milli stangartopps og flugu.  Þetta veitist mörgum þrautinni þyngri.  Þetta er svona eitt af þessum atriðum sem koma með mikil þjálfun.  Þegar búið er að ná tökum á þessu þá lætur árangurinn ekki standa á sér og þetta verður allt mikið auðveldara og skemmtilegra.  Þegar veiðimenn hafa náð tökum á að vippa og strippa samtímis þá er fullkomnunni náð.  
 Það að geta strippað í kringum steina eða tökustaði er einstök upplifun og það sem geri þessa aðferð svo sterka er að hversu auðvelt er að elta uppi fískinn ef svo má að orði komast. Að strippa í gegnum straumröst og vera kannski búinn að bíða í smá stund eftir að flugan er komin í vatnið, vippa línunni til laga allt, vera tilbúinn og svo er tekið til við að strippa á réttu augnabliki og ná flugunni nákvæmlega í gegnum þann punkt sem vitað er að geymir fisk er fullkomnun og ég tala ekki um ef hann tekur.

Hversu hratt á að strippa?

Mín skoðun er sú að aldrei er hægt að strippa of hratt, ef fiskur ætlar að taka þá tekur hann.  Ég er ekki sammála þeim sem halda því fram að stundum sé strippað of hratt. Stundum lendum við í því að við sjáum ólgur á eftir flugunni og drögum þá ályktun að hann hafi misst af flugunni.  Það er ekki mitt álit, heldur hafi fiskurinn verið að leika sér ef  þannig mætti komast að orði.  Hann hefur bara verið að dóla sér á eftir henni, ef flugan hefði verið virkileg ógn við hann þá myndi hann hafa neglt hana.

Hvað er ,,stripp" á íslensku?

Veiðimenn hafa náð að íslenska mörg orð sem notuð eru við veiðar.  Gárubragð er gott í staðinn fyrir ,,hitch? og sögnin að gára er fín.  Í staðinn fyrir að ,,menda? notum við sögnina að vippa, sem þýðir að laga línuna til í straumi með snöggu handbragði stangarhandarinnar.   ,,Strímer? er fráleitt orð yfir straumflugu.  Hins vegar hefur ekki tekist að þýða svo vel fari orðið yfir þá aðferð sem hér er lýst.  Að strippa er þjált, rímar við að tippa, sem virðist boðlegt í getraunum.  Að rykkja er ekki nógu gott, þar sem stripp getur við rólegt og átt við langt tog í línuna.  Inndráttur er í raun það sem átt er við, en hver er sögnin?  Draga?  Rykkja? Toga?  Stripp er í raun samheiti yfir þá aðferð að draga línuna inn með þeirri hönd sem ekki heldur um stöngina, hraðar en straumhraði.   Togin geta verið löng og hæg, stutt og snörp, og allt þar á milli.

Sigurður Héðinn